စေနေမာင္ေမာင္

ေအဒီ ၁၈၂၆ ခု၊ ရႏ ၱပိုစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုအျပီး ဘၾကီးေတာ္ မင္းတရားၾကီး ေျမလွဴဒါန္းခဲ့ေသာ တျခမ္းပဲ့ဗလီ

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု၊ ဘာသာေပါင္း စံုျငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေန ထိုင္ၾကေသာႏိုင္ ငံျဖစ္သည္။ ေရွးျမန္မာ မင္းမ်ား လက္ထက္ တြင္လည္းေကာင္း၊ အဂၤလိပ္ က်ဴးေက်ာ္ စစ္ပြဲမ်ား တြင္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာ႔ လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္း မႈသမိုင္းတြင္ လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္ေရး ရရွိျပီးေနာက္ ႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေရး ကာလ၊အိမ္ေစာင့္ အစိုးရလက္ထက္၊ တပ္မေတာ္ အစိုးရလက္ထက္ ႏွင့္ယေန႔ ဒီမုိကေရစီ အေျပာင္းအလဲ ကာလမ်ားတြင္ လည္းေကာင္း ဘာသာ၀င္ အသီးသီးတို႔သည္ က်ရာေန ရာမွ ႏိုင္ငံအက်ိဳး၊ ျပည္သူ႔ အက်ိဳး ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ လူအမ်ားစုျဖစ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၊ လူနည္းစုျဖစ္ေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ျမန္မာမြတ္စလင္ တို႔သည္ လက္ခ်င္းခ်ိတ္ကာ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ အက်ိဳး ရလာဒ္ အျဖစ္ တည္ျငိမ္ေသာ၊ျငိမ္းခ်မ္းေသာ ၊ ဖြံ႔ျဖိဳးစည္ပင္ေသာ ႏုိင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ မၾကာခင္ႏွစ္ မ်ားတြင္ တက္လွမ္းပါေတာ့မည္။

ဤသို႔ အရွိန္ျဖင့္ ခ်ီတက္ေနေသာႏုိင္ငံ တုိးတက္ေရးေျခလွမ္းမ်ားအၾကား ေျခထိုးခံ ၊ေနၾကသည္႔ အစီအစဥ္ဆိုးမ်ား ဆက္တုိက္ေပၚ ထြက္လာလ်က္ ရွိေန သည္။ ေမတၱာတရားေရွ႕ ထားေလ႔ရွိၾကေသာ လူအမ်ားစု ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအၾကား ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္း မ်ားျဖစ္ေပၚ လာေစ ရန္ ေသြးထိုး လႈ႔ံေဆာ္ လာၾကသည္။ ႏုိင္ငံ မျငိမ္မသက္ျဖစ္ေပၚ လာရာကေန ႏုိင္ငံေရး အျမတ္ထုတ္ရန္ ရည္ရြယ္ထားသည္မွာ ထင္ရွားလွေပသည္။ မိမိတို႔ သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသား မ်ားျဖစ္သည္ႏွင့္ အညီ ႏုိင္ငံဖံြ႔ျဖိဳးေရး ၊ တည္ျငိမ္ေရး ၊တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး စေသာ ႏုိင္ငံ တည္ေဆာက္ေရး နယ္ပယ္ အသီးသီးတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ ရန္ မွာ ေမြးရာပါ တာ၀န္ အျဖစ္ခံယူ ထားသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ရိုးသားလွေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား မွားယြင္းေသာ သတင္းအခ်က္ လက္ မ်ားေၾကာင့္ ျဖဴစင္ လွေသာ စိတ္ထားလြင္ျပင္တြင္ အမုန္းသစ္ပင္ မပ်ိဳးမိရန္ ၊ ျဖဴစင္စိတ္ထား အမုန္းမဲစက္ မစြန္းမိေစရန္ ရည္ရြယ္ျပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အျငိမ္းစား သံအမတ္ၾကီး တစ္ဦးေရးသားေသာ မြတ္စလင္မ်ား အေပၚ မွားယြင္းေနေသာ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားအား ေျဖရွင္းခ်က္ အား မူရင္းအာေဘာ္အတိုင္း အခန္းဆက္ ေခါင္းစဥ္ ငယ္မ်ားခြဲျခားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။

ဘံုေပ်ာက္မွာ စိုးေၾကာက္မိရွာ (မ်ိဳးေပ်ာက္မွာ စိုးေၾကာက္ရ စာတမ္းသို႔ရည္ရြယ္သည္။ )

 

ျမတ္စြာဘုရားသည္ မုန္းတီးမႈ ၏ အက်ိဳးတရားမ်ားစြာကို ေကာင္းစြာသိနားလည္သည္ ႔ပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ မုန္းတီးမူ ဟူေသာ အေၾကာင့္းေၾကာင့္ မိမိတုိ႔၏ ဘ၀ကို ဖ်က္လိုက္ၾကေသာ လူတို႔ကို ျမတ္စြာ ဘုရားျမင္ ေတြ႕ေတာ္မူခဲ့သည္။ ဤ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ “မုန္းတီးမႈေၾကာင့္ မုန္းတီမႈ သညည္ မျပီး ဆံုးႏိုင္ ” “ သင္အမုန္းပြားေလေလ အေျခအေန ပိုဆိုးရြာေလေလာ“ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ျပတ္ျပတ္သားသား မိန္႔ၾကားႏိုင္ခဲ့သည္။ သင္က ကြ်ႏ္ုပ္ကို မုန္း၏။ ကြ်ႏု္ပ္က သင္ကိုမုန္း၏။ ကြ်ႏု္ပ္က သင့္ကို ပိုမုန္းလာ၏။ ဤသို႔ျဖင့္ မုန္းတီးမႈက အဆင့္ဆင့္ တိုးပြားလာရာ အသင္ႏွင့္ကြ်ႏု္ပ္ တို႔သည္ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔၏ အခ်င္းခ်င္း မုန္းတီးမႈ ဟုေသာ မီးေလာင္ တုိက္တြင္ေလာင္ျမိဳက္ ျခင္းခံရသည္ထိ ျဖစ္၏။ ဤျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္ တစ္ခု တည္းေသာ နည္းလမ္းမွာ တစ္ဖက္ဖက္က ရပ္တန္႔ရန္ျဖစ္ေၾကာင္း ျမတ္စြာဘုရားက ျမင္ေတာ္မူ၏။

ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္ ၊ဗုဒၶ၀ါဒႏွင့္ ေခတ္သစ္ဘ၀ စာမ်က္ႏွာ ၅၅-၅၆

မူစလင္မ်ားေၾကာင့္ အိႏိၵယမွ ဗုဒၶဘာသာကြယ္ေပ်ာက္သြားျခင္းသည္ မွားယြင္းေနေသာ ယိုးစြပ္မႈ

 ကြ်န္ေတာ္သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အျငိမ္းစားသံအမတ္ၾကီးတစ္ဦးျဖစ္ပါသည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံ၀န္ထမ္းဘ၀ကို ၃၅ႏွစ္မွ် ႏိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ကံအားေလ်ာ္စြာ ယင္းႏိုင္ငံမ်ား သည္ အမ်ားအားျဖင့္ မူစလင္မ်ားရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ေနပါသည္။ မေလးရွားအင္ဒိုနီးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ ပါကစၥတန္၊ အီဂ်စ္ျပည္၊ ယူဂိုစလပ္ ႏွ့င္ အိႏိၵယႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ကြ်န္ေတာ္ေရာက္ခဲ့ရပါသည္။ ဤသို႔အားျဖင့္ ယင္းေဒသရွိ မူစလင္မ်ားအေၾကာင္းကို အနီးကပ္ ေလ႔လာခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီ က ျဖန္႔ခ်ီေနေသာ အမ်ိဳးေပ်ာက္မွာ စိုးေၾကာက္ရ” အမည္ရွိ မူစလင္ ဆန္႔က်င္ေရး (၀ါ) ကုလားမူစလင္ ဆန္႔က်င္ေရး စာတမ္းတစ္ခုကိုရရွိခဲ့ပါသည္။ ဤ စာတမ္းပါ အခ်က္ အလက္မ်ားကို ေလ႔လာၾကည္႔ေသာ အခါ အိႏိၵယႏိုင္ငံ တြင္တရား၀င္ျဖန္႔ခ်ီေနေသာ အာရိယာစမာဂ်္ (ေခၚ ) အာရိယာသမဂၢအဖြဲ႔ ၊ RSS ၊ဂ်န္နဆင္း စသည္႔ျဖင့္ ဟိႏိၵဴ တယူသန္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ စာတမ္းပါ အခ်က္အလက္မ်ားျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

ဤအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၉၂၀ ျပည္႔ႏွစ္ေလာက္စ၍ မူစလင္ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္လာခဲ့ရာ အိႏိၵယတိုက္ငယ္တြင္ ပါကစၥတန္ ႏွ့င္ အိႏိၵယ ဟူ၍ ႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ေပၚထြန္းလာျခင္း သည္ သာ အဖတ္ တင္ခဲ့ရသည္။ မူစလင္ လူမ်ား စုရွိရာေဒသည္ ပါကစၥတန္ အျဖစ္ပြဲထုတ္သြားေသာ္လည္း ယေန႔ အထိအိႏိၵယႏိုင္ငံ တြင္ မူစလင္တို႔အင္အား ၾကီးထြားဆဲပင္ျဖစ္သည္။ အိႏိၵယႏိုင္ ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္လိုေသာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ မူစလင္တို႔ႏွင့္ အေပးအယူ ျပဳလုပ္ရေလ႔ရွိသည္။ ယခုလက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ VJP ဟိႏၵဴ အစြန္း ထြက္ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းပင္လွ်င္ အာဏာရရွိရန္ သူတို႔မူလမူစလင္ ဆန္႔က်င္ေ၇း ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားႏွင့္ ခံယူခ်က္ေဆာင္ပုဒ္မ်ားကို ရုပ္သိမ္းခဲ့ရသည္။

“မ်ိဳးေပ်ာက္မွာ စိုးေၾကာက္ရ” စာတမ္းတြင္ ပါ၀င္သကဲ့သို႔ အိႏိၵယရွိ ဟိႏိၵဴမ်ားကို ုမုန္းတီးသည္။ အတိတ္ကခဲမွန္ဖူးသည္႔ ဟူေသာ ေရးသားခ်က္သည္ကား လံုး၀မွား ယြင္ေနေသာ ေဖၚျပခ်က္ျဖစ္သည္။ တစ္ခါတစ္ရံျဖစ္ေလ႔ျဖစ္ထရွိေသာ ဘာသာေရးအဓိကရုဏ္း မွ အပ အိႏိၵယသးတို႔သည္ တူညီေသာ အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓါတ္ ရွိၾကသည္ တစ္ခါတစ္ရံတြင္မူ အိႏိၵယ၏ ရိုးရာ ဓေလ႔မ်ား ၊အႏုပညာမ်ားကို မူစလင္တို႔က ပိုမုိစြဲျမဲစြာ ထိန္းသိမ္းထားေၾကာင္း ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံ တြင္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႔ အစည္းမ်ားသည္ ဘာသာေရးကို သူတုိ႔ အာဏာရရွိေရးအတြက္အသံုးခ်ေလ႔ရွိသည္။ အယုဒၶယ ဗလိေက်ာင္းေျမေနရာသည္ ဟိႏၵဴဘုရား ပြင့္ရာေန ရာျဖစ္သည္ ဟု အတုိက္ အခံတို႔က ႏိုင္ငံေရးအရ အသံုးခ်ခဲ့သည္။

၁၉၉၁ ဒီဇင္ဘာ ၆ရက္ေန႔တြင္ ဟိႏၵဴအစြန္းထြက္ မ်ာက အယုဒၶယ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း ကို ၀င္ေရာက္ဖ်က္ဆီး သိမ္းပိုက္ခဲ့ရာ ယင္း၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္ ဟိႏၵဴ ဘုရားေက်ာင္း အေျမာက္ အျမားဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရသည္။ ယင္းအယုဒၶယ ဗလီကိစၥေၾကာင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံသည္ ရူပီးေငြ ကုေဋေပါင္း ၄၀၀၀ ေက်ာ္ဆံုးရႈံးျပီး လူေပါင္း တစ္သိန္းေက်ာ္ ေသခဲ့ရသည္။ ႏိုင္ငံျခားရွိ မူစလင္ ႏုိင္ငံမ်ား၀ယ္ ေစ်းကြက္လက္ လြတ္ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။ ယင္းသည္ အိႏိၵယႏုိင္ငံသာမက ဥေရာပတုိက္ ရွိ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံအထိျဖစ္ခဲ့ရသည္။ မူစလင္တို႔သည္ သူတို႔ ဘာသာ ၀င္ မ်ားကို ထိလွ်င္ ကမာၻဘယ္အရပ္ေဒသ တြင္မဆို တန္ျပန္ဂလဲစား ေခ်သည္႔အေလ႔ရွိသည္။ ၁၉၈၇ ၀န္းက်င္ တြင္ ဧရာ၀တီ တုိင္း ေညာင္တုန္းျမိဳ႕ တြင္ ဗလီေက်ာင္း ႏွင့္ အိမ္ရာမ်ား ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္ကို အေၾကာင္းျပဳ ၍ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံရွိ ေဗာေရာဗုေဒၶာ ဘုရားေက်ာင္း ၏ အရံေစတီ တစ္ဆူကို ဗံုးခြဲပစ္သည္ကို မေမ႔အပ္ေပ။

၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ၊မတ္လတြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ ဗလီဘုရားေက်ာင္းမ်ားကို ၀င္ေရာက္ဖ်က္ဆီးခဲ့သည္႔ သတင္းေၾကာင့္ ကမာၻမူစလင္မ်ား မေက်မနပ္ ျဖစ္ခဲ့ရာက အာဖဂါနီစ တန္ႏုိင္ငံရွိ တာလီဘန္တို႔က သူတို႔ႏုိင္ငံရွိ ေတာင္ၾကီး ထက္တြင္ ထုလုပ္ထားသည္႔ ေရွးေဟာင္း ဗုဒၶဘုရားရုပ္ထုက္ု ေဖါက္ခြဲပစ္မည္ဟုျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ ဘူးသည္။ ဤကိစၥ ကို ကုလသမဂၢ ယူနက္စကိုက ေမတၱာရပ္ခံမွ သူတို႔လက္ေလ်ာ႔လုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ယေန႔ ဗုဒၶ အထိမ္းအမွတ္ အေဆာက္အဦး အမ်ားအျပားသည္ အာဖဂန္ နစၥတန္ႏွင့္ ပါကစၥတန္ ႏိုင္ငံတါင္ အမ်ားအျပား ရွိေနသည္။ သူတို႔သည္ (မူစလင္) ယင္းအထိမ္းအမွတ္မ်ားကို သူတို႔၏ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္အျဖစ္ ဂုဏ္ယူ ေဖၚျပေလ႔ရွိသည္။ ပါကစၥတန္ႏိုင္ ငံသည္ တကၠသီလာအပါအ၀င္ ယင္းေရွးေဟာင္ဂႏၱရယဥ္ေက်းမႈ ကိုအေၾကာင္း ျပဳ၍ ႏွစ္စဥ္ ကမာၻလွည္႔ ခရီးသ္ မ်ားထံမွ ႏိုင္ငံျခားေငြ အမ်ားအျပား သန္းခ်ီရရွိေန သည္။

ကြ်န္ေတာ္မူစလင္ ႏိုင္ငံတြင္ မူစလင္ တို႔ စပ္ၾကားတြင္ေနထိုင္စဥ္က ဘာသာေရးဆိုင္ရာကြ်မ္းက်င္ေသာ ပါရဂူမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးပါသည္။ သူတို႔အဆိုအရ မူစလင္တစ္ဦးသည္ အျခားဘာသာ၀င္တစ္ဦးကို တစ္နည္း နည္းျဖင့္ ဒုကၡေပးခဲ႔လွ်င္ အလႅဟ္ဘုရား(ေဆာင္းပါးရွင္ ၏ မူရင္ေးရးသားခ်က္သာျဖစ္) ကအျပစ္ေပး မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယင္းသူသည္ ငရဲက်မည္႔အေၾကာင္း သူတို႔၏ ဘုရားစာ ကိုရမ္းက်မ္း တြင္ပညာတ္ထား ေၾကာင္း ေျပာျပၾကသည္။ ကြ်န္ေတာ္ကလည္း အတိတ္ကာလ က မူစလင္တို႔မွာ ဗုဒၶဘုရားေက်ာင္းမ်ားကို ဖ်က္ဆီး ခဲ့ေၾကာင္း ေျပာျပရာ၊ ထိုပါရဂူပညာရွင္တို႔က အကိုးအကားျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္း ယင္းစြပ္စြဲခ်က္ မ်ားကို ရွင္းျပခဲ့ သည္။

BC ၆ရာစုေခတ္မွစ၍ အိႏိၵယႏုိင္ငံဘာသာကိုးကြယ္မႈသမိုင္းတြင္ ဗုဒၶသာသနာသည္ သူတုိ႔၏ ဇာတိနယ္ေျမတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၆၀၀ ခန္႔တိတိ တည္တံ့ခဲ့သည္။ ခရစ္သကၠရစ္ ၁မွစ၍ ၈ရာစုႏွစ္မ်ားတြင္ ဗုဒၶသာသနာသည္ အိႏိၵယနယ္ေျမမွ လံုး၀ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္။ဤသို႔ ပ်က္သုဥ္းရျခင္း ၏ အဓိက အေၾကာင္းအရင္း ၃ခုမ်ာ

ရွင္ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူခဲ့ေသာ ဘီစီ ၅ရာစု ကုန္လုနီးကာလတြင္ ရွင္ဗုဒၶထူေထာင္ခဲ့ေသာ ဓမၼ၀ါဒီမ်ားအားေကာင္းေနသည္ ျဖစ္၍ တစ္လံုးတစ္စ္းတည္း ဂုဏ္ေရာင္ ထြန္းေျပာင္ ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ဒုတိယ သဂၤါယနာတင္ပြဲ ( B C  ၄ရာစု ) ႏွင့္ တတိယ သဂၤါယနာ တင္ပြဲ (BC ၃ရာစု) တို႔က်င္းပခ်ိန္တြင္ ဗုဒၶသံဃအဖြဲ႔ သည္ ဂိုဏ္းကြဲ ၁၈ ခုအထိ ကြဲခဲ့ရသည္။ မူလပင္မ အုပ္စုၾကီးအသြင္မွ ေထရ၀ါဒဂုိဏ္း၊ သဗၺတိၱ၀ါဒဂိုဏ္း၊ မဟာ သံဃိတဂုိဏ္းၾကီးမ်ား အျဖစ္ အျပိဳင္အဆိုင္ နယ္ျဖန္႔၍ သာသ နာျပဳခဲ့ၾကသည္။ ဤေခတ္တြင္ပင္လွ်င္ သဗၺတိၱ၀ါဒ ဂိုဏ္း၊ မဟာသံဃိတဂိုဏ္း ႏွင့္သံဃိတဂိုဏ္းတို႔၏ အယူ၀ါဒသည္ မူလ ေထရ၀ါဒဂိုဏ္းႏွင့္ သိသိသာ သာကြဲျပားသြား၍ အမ်ားၾကိဳက္ဘာသာေရး အသြင္ ကူးေျပာင္းပံု်က္သြားက မဟာယနဗုဒၶဘာသာ ဟူ၍တစ္သီတစ္ျခား ေပၚထြကလာခဲ့သည္။ ဤသို႔ ဗုဒၶ၏သံဃ ဂိုဏ္း သည္ အတြင္းျပိဳကြဲမႈမ်ား အထပ္ထပ္ျဖစ္ေပၚလာျခင္းျဖင့္ တျခည္းျဖည္း အင္အား ဆုတ္ယုတ္ သြားခဲ့သည္။

(၁) သံဃာဂိုဏ္းအတြင္ ဂိုဏ္းငယ္အသီးသီး ခြဲထြက္ခဲ့၌၍ စည္းလံုးသိပ္သည္းမႈ ျပိဳကြဲခဲ့ရသည္။

(၂) ဗုဒၶမတိုင္ခင္ က အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ အထင္အရွားရွိေနေသာ ဟိႏိၵဴ၀ါဒ၊ျဗဟၼဏ၀ါဒ ႏွင့္ဂ်ိန္း၀ါဒ တို႔၏ ထိုးႏွက္မႈ ကို အလူးအလဲခံရျခင္း

ဘီစီ ၃ရာစုအတြင္း ေမာရိယ လက္နက္ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဧကရာဇ္ ဘုရင္ အာေသာက မင္းၾကီး (ဘီစီ ၂၇၃-၂၃၂) သည္ ဗုဒၶဘာသာကို အလြန္အၾကဴး ခ်ီးေျမာက္ခဲ့ျပီး၊ ေမာရိယႏိုင္ငံေတာ္ တစ္၀န္းလံုး ဗုဒၶသာသနာႏွင့္ ဗုဒၶ ၀ါဒ ျပန္႔ပြားေရး ကို စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ဤေခတ္သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာ ဘုရား ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူျပီးေနာက္ ဗုဒၶသာသနာအထြတ္အထိပ္ ကိုေရာက္ခဲ့ေသာ ေခတ္ဟု ဆိုရပါမည္။ (သို႔ေသာ အာေသာက မင္းၾကီးကို ဆက္ခံခဲ့ေသာ သူ၏ ေျမးျဖစ္သူ မင္းမ်ားသည္ ဂ်ိန္း၀ါဒီမ်ားျဖစ္ၾက၍ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာကိုခ်ီးေျမာက္ခဲ႔ျခင္းမရွိပါ။ ေမာရိယ မင္းဆက္ ပ်က္သုန္း၍ သုဂၤမင္းဆက္ ကိုတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ပုရွ္မိၾတဟိႏိၵဴမင္း (ဘီစီ ၁၈၅-၁၅၀) သည္ ဘီစီ ၂ရာစု ကုန္လုနီး အတြင္း ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ားကို အၾကီးအက်ယ္ ႏွိပ္ကြပ္ ညင္းပမ္းခဲ့သည္။ ရဟန္းေက်ာင္းမ်ား၊ေစတီပုထိုးမ်ား ၊ သာသနိက အေဆာက္အအံုမ်ား ကိုလည္း မီးတိုက္ ဖ်က္စီးခဲ့သည္။ ဗုဒၶရဟန္းေတာ္မ်ား အမ်ားအျပားတို႔သည္ အိႏိၵယျပည္အလယ္ပိုင္းေဒသမွ ယခု ပါကစၥတန္ရွိရာ ပန္ဂ်ပ္နယ္ကိုေျပး၀င္ခိုလႈံခဲ့ရသည္။ ထို႔ျပင္ ခရစ္ႏွစ္ ၇ရာစု တြင္ အုပ္စိုးခဲ့ေသာ ဂုပ္တာ နန္းဆက္မွ သသကၤမင္းကလည္း ဟိႏိၵဴ၀ါဒ ကိုေျမာက္စားလို၍ ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ားႏွင့္ သာသနိက အေဆာက္အအံုမ်ားကို ဖ်က္စီးရံုတင္မက မဟာေဗာဓိပင္ကိုပါ အျမစ္မွ တူးျဖတ္ျဖိဳလွဲခ်ခဲ့သည္။

တရုပ္ရဟန္းၾကီး ဖါတီယန္၊ အစ္စင္ ႏွင့္ဟိယန္ဆင္တို႔၏ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ဗုဒၶသာသနာ သည္က်ယ္ျပန္႔ခိုင္မာမႈမရွိပဲ အိႏိၵယ အလယ္ပိုင္း အေရွ႕ဘက္ ဘဂၤလားနယ္ ေတာင္ဖက္ ဒက္မန္ကုန္းျမင္ တစ္၀ိုက္ ၌သာ ၾကိဳၾကားၾကိဳၾကား က်န္ရွိေတာ့ေၾကာင္းဆုိထားသည္။

(၃) ခရစ္သကၠရာဇ္ ၃ရာစုအတြင္းက ကသီၼရ နယ္ရွင္ ဟန္မင္းဆက္ မွ ဟိႏိၵဴဘုရင္ မဟိရကုလသည္ ယေန႔ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတြင္ ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္အျဖစ္ ထိန္းသိမ္း ထားေသာ ဂႏၶာရ တိုင္းကိုေမြေႏွာက္ ေခ်မႈန္းခဲ့ရာ ဗုဒၶ၀ါဒီအမ်ားအျပားကိုသုတ္သင္ခဲ့သည္။ (ဤအခ်က္မ်ားသည္ သမုိင္း၏ ေဖ်ာက္ဖ်က္၍ မရႏိုင္ေသာ အမွန္ တရားမ်ား ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အေရွ႕တိုင္း ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ စာေပစဥ္ မ်ားတြင္လည္း ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိႏိုင္ပါသည္။ )

မူစလင္ တမန္ေတာ္မုိဟမၼဒ္ သည္ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၅၇၁ ခုႏွစ္တြင္ေမြးဖြားသည္။ သို႔ျဖစ္၍ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ မုိဟာမက္ မေမြးခင္ကပင္ ေပ်ာက္ ပ်က္ေနျပီးျဖစ္ သည္။ မုိဟာမက္ ကြယ္လြန္ျပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ ေလာက္တြင္အီစလံ ဘာသာသည္ အိႏိၵယ သို႔ေရာက္ရွိျခင္းျဖစ္သည္။

ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၂ရာစုႏွစ္အတြင္း အိႏိၵယတြင္ ၀င္ေရာက္ေမြေႏွာက္ေသာ အာဖဂန္ မူစလင္တို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶသာသာသည္ အိႏိၵယမွ ေပ်ာက္ကြယ္ရသည္ဟု ဟိႏိၵဴ သမိုင္း ပညာရွင္ တို႔က ဆုိၾကသည္။ ေဖၚျပပါ အာဖဂန္ စစ္ေသြးၾကြမ်ားသည္ မူလက ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားျဖစ္ျပီး အီစလံဘာသာႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ သိျမင္နား လည္သူမ်ား မဟုတ္ပါ။ အစဦးပိုင္းတြင္ အိႏိၵယသို႔ ေရာက္ခဲ့ေသာ အာရပ္တို႔ေၾကာင့္ အိႏိၵယဆင္းရဲသားမ်ား ၀မ္းေျမာက္ခဲ့ရသည္။ အာရဗ္မူစလင္ တို႔သည္ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံရွိ ဆင္းရဲ သားမ်ား ၊ ဇတ္နိမ္႔မ်ား၊ လယ္ကြ်န္မ်ား ၏ ရပိုင္ခြင့္ မ်ားကိုရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ အာရဗ္တို႔ျပန္သြားျပီး ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္မွ အာဖဂန္တို႔က အိႏိၵယသို႔ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သူတို႔သည္ အိႏိၵယ တိုက္နယ္သို႔ ၀င္ေရာက္လာေသာအခါ မည္သည္႔ဘာသာ၊ မည္သည္႔လူမ်ိဳး ဟု သတ္မွတ္ျခင္း မရွိပဲ၊ သူခိုး ဓါးျပကဲ့သို႔ အားလံုးကို ျပဳက်င့္ခဲ့သည္ဟုု မူစလင္ သမုိင္း ပညာရွင္တို႔ကလည္း၀န္ခံထားၾကသည္။

မူစလင္ သမုိင္းပညာရွင္ တို႔၏ ေဖၚျပခ်က္အရ အိႏိၵယတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ မူစလင္ ဘုရင္မ်ားသည္ အီစလံဘာသာ ကို မည္သို႔မွ် ကူညီျဖန္႔ခ်ီေပးျခင္းမရွိပါ။ အီစလံဘာသာကို သာသနာျပဳခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔မွာ ဆူဖီ ဟုေခၚေသာ မူစလင္ ရေသ႔ဘာဘာၾကီးမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္းသိရပါသည္။ ထိုမူစလင္သမိုင္းပညာရွင္တို႔က ကြ်န္ေတာ္အား “ဒီလိုေျပာၾကေၾကးဆိုရင္ … ခင္ဗ်ားတို႔ကေရာ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္မ်ား၏ ဘုရား ပုထိုး မ်ားကို ဖ်က္စီခဲ့တာ ၊ ဘာေၾကာင့္လဲ” ျပန္လည္၍ ေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။ ယေန႔အထိ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ အေလာင္းဘုရားလက္ထက္က ဗမာတို႔ဖ်က္စီးခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘုရားေက်ာင္းကန္ မ်ားကို ထိုင္းလူမ်ိဳးတို႔ သည္ ျပင္ဆင္ျခင္းမရွိပဲ ၊ ဗမာတို႔၏လက္ခ်က္ ဟု ကမာၻလွည္႔ခရီးသည္ မ်ားကိုျပသေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။

စာေရးသားသူ အျငိမ္းစားသံအမတ္ၾကီးအား ဆက္သြယ္လိုပါက အျငိမ္းစားသံအမတ္ၾကီးတစ္ဦး အသိထူးဓမၼဒါန ၊ စာတုိက္ေသတၱာအမွတ္ ၅၇၅ ၊ရန္ကုန္ျမိဳ႕

ဆက္လက္ျပီး

အာဆီယံႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားရွိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏွင့္ မူစလင္ ဆက္ဆံေရး ေခါင္းစဥ္ ငယ္အား တင္ျပေပးပါမည္။

မြတ္စလင္သတင္းစဥ္